Een aantal belangrijke en urgente ontwikkelingen op het gebied van sociale zekerheid en arbeidsongeschiktheidsuitkeringen is:
- In 2023 gaat het de samenleving 22,7 miljard euro kosten om werklozen, jonge ouders met verlof en mensen die vanwege ziekte of een aandoening niet meer (volledig) kunnen werken een uitkering te verstrekken. Voor 2022 wordt dat bedrag geschat op 20,9 miljard euro.
- In totaal stijgen de lasten van uitkeringen waar het UWV verantwoordelijk voor is in 2023 met 1,8 miljard euro. Dit is veel in vergelijking met de 93 miljoen euro stijging in 2022. Het grootste deel van de stijging in 2023 (ruim één miljard euro) komt op rekening van de arbeidsongeschiktheidsuitkeringen. Het aantal mensen dat arbeidsongeschikt raakt neemt hard toe en het UWV is niet in staat om deze ontwikkeling te stoppen.
- De verwachting voor 2022 is dat er 57.200 nieuwe WIA uitkeringen moeten worden verstrekt. Ter vergelijking, de instroom in de wet Werk en Inkomen naar Arbeidsvermogen (WIA) was in 2016 met 40.000 nieuwe uitkeringen voor het eerst onverwacht hoog. Een verklaring voor deze sterke stijging is nog in onderzoek bij het UWV.
- Uit onderzoek over 2021 komt naar voren dat de stijging van de WIA-instroom in dat jaar vooral afkomstig is uit de Ziektewet. Dit is de groep uitkeringsgerechtigden die niet onder de loondoorbetalingsverplichting valt. De WIA-instroom neemt in 2021 toe met 13%.
Onderbezetting UWV belangrijke oorzaak stijging instroom WIA
Een belangrijke oorzaak van de stijging van de instroom in de WIA is de onderbezetting bij het UWV.
Het UWV beschikt over onvoldoende medewerkers (onder andere keuringsartsen) om alle aanvragen voor sociaal-medische beoordelingen op tijd af te ronden. In geval van een te lange doorlooptijd voor een WIA-claimbeoordeling vertrekt het UWV een voorschot voor de WGA. Doordat er vanwege de coronabeperkingen minder fysieke spreekuren doorgingen en het UWV deze door de stijgende vraag naar beoordelingen en onvoldoende capaciteit niet kon inlopen, is het aantal mensen dat op een beoordeling wacht verder toegenomen en is het aantal WGA voorschotten gestegen.
Eind 2021 wachtten maar liefst 12.000 mensen op de beoordeling van het recht op een arbeidsongeschiktheidsuitkering van het UWV. Daarnaast wachtten nog eens tienduizenden mensen op een herbeoordeling van hun medische situatie. Dit blijkt uit het jaarverslag van het UWV. Wettelijk gezien hoort deze beoordeling binnen acht weken plaats te vinden. Eind vorig jaar bedroeg de gemiddelde wachttijd al zeventien weken en deze loopt verder op.
Gevolgen werkgevers
De stijgende kosten van de sociale zekerheid en de achterstanden bij het UWV is slecht nieuws voor de werkgever. Op grond van wetgeving krijgen zij namelijk de rekening hiervoor gepresenteerd. Het gaat hier niet alleen om de kosten van verplichte loondoorbetaling bij ziekte, maar ook om stijgende premies die de werkgever betaalt voor de financiering van Ziektewet- en WGA-uitkeringen. Naast de negatieve financiële impact voor zowel werknemer als werkgever heeft deze situatie ook negatieve gevolgen voor de re-integratie activiteiten en grip die je als werkgever hierop hebt. Dit terwijl het actief blijven benutten van de arbeidsmogelijkheden en verbinding blijven houden met de arbeidsmarkt voor zowel werknemer als werkgever van het grootste belang is.
Kosten zijn beïnvloedbaar
Het goede nieuws is, dat de kosten die de werkgever betaalt en de regie die je als werkgever kunt pakken grotendeels te beïnvloeden is. Niet alleen door meer grip te krijgen op het verzuim, door bijvoorbeeld op preventie of interventies, maar ook door de juiste keuze te maken qua risicofinanciering. De fors stijgende kosten en de achterstanden bij het UWV vraagt mogelijk om een andere aanpak als het gaat om financiering van de risico’s rondom Human Capital. Denk hierbij aan keuzes voor de financiering van de WGA- en Ziektewetuitkeringen. Een visie en bewuste aanpak is noodzakelijk om in controle te blijven op de kosten, dienstverlening en inzet van re-integratie activiteiten. Een oplossing kan zijn om eigenrisicodrager te worden voor de Ziektewet en/of WGA waarmee u meer regie krijgt op dit risico. Om straks de juiste keuze te kunnen maken, adviseren wij u om nu al te beginnen met een overweging van de juiste aanpak voor uw organisatie.
Adviesmogelijkheden Kröller Boom
Kröller Boom kan voor u in kaart brengen wat de kosten voor uw organisatie op dit moment zijn en op welke wijze deze zich vermoedelijk gaan ontwikkelen in het komende jaar. Wij maken inzichtelijk waar meer focus op moet komen te liggen en waar u invloed op kunt uitoefenen.
Deze quick scan bieden wij kosteloos en vrijblijvend aan en bevat niet alleen een overzicht van de huidige en toekomstige kosten. U ontvangt ook een advies over mogelijk te ondernemen acties. Om hiervan gebruik te maken stuurt u de Beschikking Werkhervattingskas (Whk beschikking) van de Belastingdienst naar corporatewellness@krollerboom.nl. U ontvangt dan een rapportage en eventueel een plan van aanpak voor een vervolgonderzoek.
Weten wat voor uw organisatie het beste is?
Onze specialisten helpen u graag verder in het complexe speelveld van strategisch HR-management, sociale zekerheid en duurzame inzetbaarheid. Mocht u meer willen weten over uw specifieke situatie of gebruik willen maken van de quickscan?
Neem dan contact op met onze specialisten.
